Hệ điều hành Windows Phone

Windows Phone là hệ điều hành của Microsoft dành cho smartphone kế tục nền tảng Windows Mobile trước đây. 

Do phát triển trong thời gian ngắn nên Windows Phone rất hạn chế trong việc tương thích ngược với các nền tảng Windows Mobile trước đó. Một lý do nữa để Microsoft không quan tâm nhiều đến nền tảng cũ đó là vì màn hình cảm ứng bằng ngón tay ngày càng phổ biến hơn trên điện thoại và Windows Mobile vốn thiết kế cho bút stylus đã trở nên rất lỗi thời.

1.    Windows Phone 7

Phiên bản Windows Phone đầu tiên là Windows Phone 7 được ra mắt vào ngày 15 tháng 2 năm 2010 ở Mobile World Congress tại Barcelona, Tây Ban Nha và chính thức bán ra vào ngày 8 tháng 11 năm 2010 tại Mỹ.

Ban đầu Microsoft phát hành bản cập nhật No Do, tiếp sau đó là bản nâng cấp lớn Mango (còn được biết là Windows Phone 7.5) vào tháng 5 2011. Bản cập nhật này bao gồm phiên bản di động của Internet Explorer 9, đa nhiệm cho phần mềm của công ty thứ ba, hợp nhất Twitter vào People Hub, và cho phép đăng nhập SkyDrive.

Một bản nâng cấp nhỏ được phát hành năm 2012 là Tango. Trong bản cập nhật này, Microsoft đã sửa những lỗi bug, hạ thấp cấu hình tối thiểu cho Windows Phone xuống chip 800 MHz và RAM 256MB để phù hợp cho những máy giá rẻ cấu hình thấp.

Tháng 1 2013, Microsoft tung ra bản Windows Phone 7.8. Nó bổ sung thêm những tính năng từ Windows Phone 8, chẳng hạn như màn hình chủ, tăng số lượng tông màu lên 20 và khả năng đặt màn hình khóa là hình ảnh trong ngày của Bing. Windows Phone 7.8 nhằm kéo dài tuổi thọ của các thiết bị Windows Phone 7, vì chúng không thể nâng cấp lên Windows Phone 8 bởi giới hạn phần cứng. Windows Phone 7.8 vẫn sẽ được Microsoft hỗ trợ trong thời gian tới song song với Windows Phone 8. Dự kiến Microsoft ngừng hỗ trợ bản 7.8 kể từ ngày 9 tháng 9 2014, cùng ngày với ngày Apple cho ra mắt iPhone 6.

Nếu bạn dạo quanh diễn đàn của chúng ta cũng như một vài nơi khác có Windows Phone, chắc hẳn bạn sẽ được nghe đến cụm từ "Windows Phone Gen 1" (WP thế hệ thứ nhất) và "Windows Phone Gen 2" (WP thế hệ thứ hai). Vậy chúng là gì? Đó là một cách phân biệt hai thế hệ Windows Phone cũ và mới mà người ta thường gọi cho tiện, thay vì phải kể chi tiết về phần cứng. Các smartphone Gen 1 là các máy ra mắt ở thởi điểm năm 2010. Các SoC (system-on-chip, có thể tạm hiểu là vi xử lí CPU và bộ xử lí đồ họa GPU tích hợp chung trong một con chip) trêm những thiết bị này thường là Snapdragon QSD8250 do Qualcomm sản xuất với xung nhịp 1GHz. Một số Windows Phone Gen 1 đó là HTC HD7, Trophy, Surround, Mozart, Samsung Omnia 7, Focus, LG Optimus 7 E900.

Với các máy Gen 2 là các máy mới ra sau này, tức từ năm 2011. Các máy Windows Phone Gen 2 sử dụng các SoC đa dạng hơn rất nhiều so với Gen 1. Một số máy Gen 2 bạn có thể tìm gặp trên thị trường đó là HTC Titan, Titan II, các dòng Nokia Lumia 900, Lumia 800, Lumia 710, Lumia 610, Samsung Focus S, Omnia M, Omnia W, Acer Allegro, Fujitsu-Toshiba IS12T. Có thể trong thời gian tới chúng ta sẽ thấy thêm các mẫu máy Gen 2 xuất hiện. Tất nhiên, các máy Gen 2 mạnh hơn Gen 1 khá nhiều, ngoại trừ các dòng máy giá rẻ chạy phiên bản Tango. Mặc dù có cùng xung nhịp CPU như thế nhưng cấu trúc khác, GPU cũng khác khiến hiệu suất của các thiết bị Gen 2 tốt hơn Gen 1. Tuy nhiên, các máy Windows Phone, dù cho cấu hình mạnh hay yếu thì đều chạy khá mượt mà, không vấn đề gì về tốc độ thực thi như một số hệ điều hành đối thủ. Khác biệt giữa Gen 1 và Gen 2 ở các tác vụ thông thường là không đáng kể.

2.    Windows Phone 8

Windows Phone 8 tên mã là Apollolà hệ điều hành phiên bản thứ hai của Microsoft dành cho điện thoại, kế tục nền tảng Windows Mobile. Nó cũng sở hữu giao diện Modern UI (trước là Metro) của Windows 8/8.1/RT. Windows Phone 8 được thay thế từ nhân Windows CE (được sử dụng làm kiến trúc xây dựng Windows Phone 7) sang nhân Windows NT được sử dụng trên Windows 8. Các phiên bản smartphone hiện tại chạy Windows Phone 7 không thể chạy hoặc cập nhật phiên bản mới của Windows Phone 8 và các ứng dụng mới chạy trên Windows Phone 8 không thể chạy trên các thiết bị Windows Phone 7.

Windows Phone 8 cho phép các thiết bị có độ phân giải lớn hơn ("WVGA 800×480 15:9","WXGA 1280×768 15:9","720p 1280×720 16:9", "1080p 1920×1080 16:9") và hỗ trợ vi xử lý đa nhân, NFC (chủ yếu dùng để chia sẻ nội dung và thực hiện thanh toán), tính tương thích ngược với các ứng dụng Windows Phone 7, cải thiện hỗ trợ cho các thiết bị di động, màn hình chính được thiết kế lại kết hợp với các live tiles có thể điều chỉnh được nhiều kích thước của nó, WIndows Phone 8 hỗ trợ cập nhật OTA, và tất cả thiết bị Windows Phone 8 đều nhận được hỗ trợ phần mềm ít nhất là sau 36 tháng sau khi ra mắt.

Để đảm bảo các thiết bị nâng cấp lên Windows Phone 8 tận dụng được lợi thế của các tính năng mới của nó, tất cả thiết bị WIndows Phone 7 sẽ không thể cập nhật được WIndows Phone 8. Thay vào đó, Microsoft ra mắt Windows Phone 7.8 cho các thiết bị trên với một số tính năng của Windows Phone 8, như là tuỳ chỉnh màn hình chính.

Bản cập nhật 1 (GDR1, Portico)

Bản cập nhật GDR1 (hay còn gọi là Portico) là một bản cập nhật nhỏ ra mắt vào tháng Mười Hai 2012 mang nhiều cải tiến và sửa lỗi, như cải tiến ứng dụng Tin nhắn, kết nối Bluetooth hiệu quả hơn, và tuỳ chọn "luôn bật" trong Wi-Fi, cùng với một vài cập nhật nền tảng.

"Portico" còn sửa lỗi khiến điện thoại bất ngờ khởi động lại khi đang sử dụng, nhưng nhiều người dùng vẫn phát hiện lỗi này sau khi cập nhật.

Microsoft đã triển khai bản cập nhật nhỏ "GDR2", bắt đầu từ tháng Bảy 2013 và kéo dài sang những tháng tiếp theo, tuỳ vào nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ. Bản cập nhật bao gồm tính năng hỗ trợ đài FM trên một số thiết bị, dùng một ứng dụng trong Ống kính làm ứng dụng chụp ảnh mặc định, Data Sense giúp quản lý lượng dữ liệu sử dụng chỉ trên một số thiết bị (trước đó những người sử dụng dịch vụ của Verizon đã có tính năng này), và cập nhật HTML5 cho Internet Explorer. Hỗ trợ CalDAV/CardDAV cũng được thêm vào giúp người dùng Windows Phone kết nối với các máy chủ như Google Lịch sau khi Google bỏ hỗ trợ Microsoft Exchange vào năm 2012.

Bản cập nhật 2 (GDR2) 

Bản cập nhật Lumia Amber được Nokia phát hành trên bản cập nhật này cho các dòng máy Nokia Lumia (Trên mỗi phiên bản cập nhật của hệ điều hành Windows Phone, Nokia thường phát hành các bản cập nhật Lumia. Đây là các bản cập nhật độc quyền chỉ dành riêng cho các sản phẩm Nokia Lumia để mang đến những tính năng mà các thiết bị Windows Phone của các hãng khác không có).

Bản cập nhật cũng giải quyết lỗi trong phần "Bộ nhớ khác" khiến cho người dùng không thể xoá các tập tin tạm thời chiếm tới 10 GB trên một số điện thoại. WIndows Phone sẽ tự động xoá các tệp trong phần này.

GDR2 còn sửa lỗi về Bluetooth khiến các thiết bị không thể kết nối với một số mẫu xe hơi. Những sửa đổi bổ sung được thêm vào trong bản cập nhật 3, kèm theo lựa chọn "Chế độ lái xe" riêng.

Bản cập nhật 3 (GDR3) 

Bản cập nhật Lumia Black được Nokia phát hành trên bản cập nhật này cho các dòng máy Nokia Lumia.

Ngày 14/10/2013, Microsoft ra mắt bản cập nhật GDR thứ 3 cho Windows Phone 8, sẽ được phát hành cho các thiết bị trong vài tháng sau. Các nhà phát triển được nhận bản cập nhật đầu tiên. Bản cập nhật 3 thêm vào một vài tính năng mới như khoá xoay màn hình, hỗ trợ màn hình lớn hơn (lên tới 6 inch và độ phân giải 1080p) và hỗ trợ vi xử lý bốn nhân Qualcomm Snapdragon 800. Những thiết bị có màn hình lớn hơn và có độ phân giải 1080p có thể hiển thị thêm một hàng ứng dụng nữa trong màn hình chính. Một vài tính năng mới khác là có thể thoát các ứng dụng trong màn hình đa nhiệm và Chế độ lái xe.

3. Windows Phone 8.1 - Bản cập nhật Lumia Cyan được Nokia phát hành trên bản cập nhật này cho các dòng máy Nokia Lumia.

Windows Phone 8.1 là một bản cập nhật lớn dành cho các điện thoại chạy trên hệ điều hành Windows Phone 8. Ngày 2 tháng 4 năm 2014, Windows Phone 8.1 được công bố chính thức và phiên bản Preview dành cho nhà phát triển được phát hành vào ngày 10 tháng 4. Vào ngày 22 tháng 8 2014 cho ra mắt Windows Phone 8.1 tại Việt Nam (Tuy nhiên thì vẫn có thể tải bản Preview trước cho nhà phát triển).

Windows Phone 8.1 được bổ sung nhiều tính năng mới so với Windows Phone 8 như bổ sung Data Sense (ứng dụng quản lí lưu lượng dữ liệu internet), hỗ trợ vi xử lý 4 nhân, hỗ trợ màn hình 1080p và kích thước lên đến 6 inch, "Chế độ lái xe", và thêm một hàng ứng dụng cho các Phablet lớn hơn, sau đây là một vài thay đổi chính:

Internet Explorer 11

Khả năng tùy biến với 3 cột Live Tiles (cỡ vừa)

Tùy biến Live Tiles bằng ảnh nền

Trợ lí ảo Cortana (chức năng tương tự như Google Now trên Android hay Siri trên iOS)

Hỗ trợ gõ tiếng Việt bằng kiểu gõ Telex hoặc Vni

Cài đặt và cá nhân hóa – Trung tâm hành động, âm thanh, đồng bộ

Hỗ trợ VPN và Bluetooth 4.0 LE

Các ứng dụng hệ thống mới trên Windows Phone 8.1

Battery Saver: Thêm khả năng để theo dõi việc sử dụng pin và xác định hồ sơ để giảm điện năng tiêu thụ. Ngoài ra, trang "Tác vụ nền" cho phép người sử dụng ngăn chặn hoặc cho phép một ứng dụng nào đó chạy ở chế độ nền, đã được chuyển từ phần Cài đặt sang Battery Saver. Không chỉ có thể dừng lại một tác vụ nền đang chạy, người dùng có thể thiết lập cấu hình để ngăn chặn các ứng dụng nhất định chạy khi mức pin dưới một tỷ lệ phần trăm đã định sẵn.

Storge Sense:  Giúp người dùng di chuyển các tập tin và ứng dụng từ điện thoại sang thẻ nhớ, và tính năng xóa các tập tin tạm trong bộ nhớ (trước đó nằm trong phần Cài đặt).

Wi-Fi Sense: tự động kết nối đến các điểm truy cập Wi-Fi đáng tin. Người dùng cũng có thể chia sẻ mật khẩu và tên người dùng của một router sang các thiết bị khác.

Lịch và Bản đồ: cũng được làm mới. Ứng dụng Lịch giờ có thể xem theo tuần với thời tiết hiện tại, giống như Microsoft Outlook Calender trên desktop. Ứng dụng Bản đồ đã được chỉnh sửa lại hỗ trợ xem 3D trên không và la bàn.

Gọi điện và Skype: Ứng dụng gọi điện thêm vào tính năng "Quay số nhanh", và tất cả các cuộc gọi cùng dịch vụ đã được nhóm lại trong "Nhật ký cuộc gọi". Nhấn vào một nhóm sẽ chỉ ra chi tiết các cuộc gọi ví dụ như ngày và giờ thực hiện. Một nút bấm đã được thêm vào bên cạnh mỗi người gọi, giúp thêm một người gọi vào danh bạ hoặc thêm các thông tin vào một danh bạ sẵn có. Người dùng có thể tự động thực hiện cuộc gọi video qua Skype ngay tại giao diện gọi điện hoặc qua Cortana.

Đa phương tiện (nghe nhạc, xem phim, chụp ảnh)

Xbox Nhạc và Xbox Video hỗ trợ truyền video, nhạc và chương trình TV trực tuyến, và cả hai đã được tách ra thay vì gộp vào ở phiên bản trước.

Ứng dụng Máy ảnh (Camera) đã được thiết kế với giao diện tối giản của ứng dụng máy ảnh của Windows 8.1. Người dùng còn có thể lưu trục tiếp ảnh có độ phân giải cao lên OneDrive, thay vì chỉ giới hạn 5MP.

Đa nhiệm

Xây dựng trên những cải tiến của bản cập nhật 3 của người tiền nhiệm, Windows Phone 8.1 cho phép tắt ứng dụng bằng cách vuốt xuống trong màn hình đa nhiệm. Khi ấn phím "Trở về", ứng dụng sẽ bị ngừng chứ không bị tắt.

Live Tile

Người dùng có thể thêm được một cột ứng dụng thứ 3 trong màn hình chính mà không cần độ phân giải lên đến 1080p. Microsoft cũng cho phép người dùng đặt hình nền trên màn hình chính.

Trong bản Cập nhật 1, Windows Phone 8.1 cho phép người dùng kéo một ứng dụng rồi thả lên ứng dụng khác để tạo ra một thư mục ứng dụng trên màn hình Start. Mỗi ứng dụng trong một thư mục vẫn hiển thị trên một Live Tile, và việc mở thư mục ra đơn giản chỉ là mở rộng màn hình Start để người dùng có thể sắp xếp và mở ứng dụng.

Mạng xã hội

Hub "Tôi" đã chuyển từ một hub cập nhật và duy trì các tài khoản mạng xã hội sang một hub cho phép người dùng xem bảng tin trên các mạng xã hội. Giả sử bạn nhấn vào một trạng thái trên Facebook, điện thoại sẽ tự động chuyển sang ứng dụng Facebook, chứ không còn cho phép người dùng thích hoặc bình luận ngay trên hub nữa. Trung tâm thông báo mạng xã hội của hub cũng đã bị lược bỏ, tính năng này giờ được tích hợp vào trung tâm thông báo Action Center.

Màn hình khóa: Windows Phone 8.1 cho phép nhà sản xuất và các ứng dụng tùy biến màn hình khóa.

Thông báo và cài đặt: Action Center trên Windows Phone 8.1

Một trung tâm thông báo mới có tên là "Action Center" đã được thêm vào, và còn cho phép thay đổi các cài đặt đơn giản như âm lượng. Trung tâm thông báo mới giúp người dùng bật tắt Wi-Fi, Bluetooth, chế độ máy bay và truy cập "chế độ lái xe" từ bốn hộp phía trên màn hình có thể tùy chỉnh. Bên dưới bốn hộp này là các thông báo bao gồm tin nhắn gần đây hay mạng xã hội. Các ứng dụng cũng có thể gửi thông báo tìm vị trí người dùng bằng API vị trí mới.

Bàn phím

Microsoft thêm vào bàn phím "Word Flow", tương tự như bàn phím Swipe của Android, cho phép người dùng vuốt giữa các ký tự để nhập văn bản. Khi người dùng vuốt qua, khoảng cách sẽ được tạo cho từ tiếp theo.

Gaurav Sharma, một học sinh 15 tuổi trường Lakeside, đã thử nghiệm bàn phím "Word Flow" trên chiếc Nokia Lumia 520 được cài đặt Windows Phone 8.1. Kết quả là bàn phím này đã phá kỷ lục Guinness của Samsung Galaxy S5 về bàn phím nhập nhanh nhất thế giới.

Ngoài ra, Microsoft còn bổ sung thêm bàn phím Telex và VNi quen thuộc đối với người Việt Nam ở bản Windows Phone 8.1.

Tập tin hệ thống

SkyDrive đã đổi tên thành OneDrive trên tất cả các hệ điều hành của Microsoft sau khi thua kiện công ty BSkyB về tên "Sky" trong "SkyDrive". Người dùng cũng có nhiều lựa chọn hơn khi kết nối thiết bị với máy tính bằng cáp USB.

Microsoft cũng dự kiến ra mắt ứng dụng quản lý tập tin cho WP8.1 vào cuối tháng Năm, có thể tải về từ Cửa hàng. Microsoft đã ra mắt ứng dụng duyệt tập tin vào ngày 30 tháng Năm 2014, có tên gọi đơn giản là "File" (tập tin). Ứng dụng cho phép người dùng xem, di chuyển, sao, dán, chia sẻ các tập tin trong máy. Nó cũng cho phép tìm kiếm một tập tin bằng ứng dụng Bing Tìm kiếm.

Bản cập nhật 1 - Bản cập nhật Lumia Denim được Nokia phát hành trên bản cập nhật này cho các dòng máy Nokia Lumia

Được phát hành cho những người dùng tham gia chương trình thử nghiệm vào ngày 4 tháng Tám 2014, là 1 trong 2 bản cập nhật lớn cho Windows Phone 8.1 trong năm 2014. Nó thêm một số ngôn ngữ và vùng hỗ trợ cho Cortana, lựa chọn xếp nhiều ứng dụng vào một nhóm trên màn hình Start, cải thiện Xbox Music, ô vuông cập nhật cho Cửa hàng và áp dụng Sandbox cho các ứng dụng. Microsoft thay đổi user agent của Internet Explorer, giúp việc hiển thị trang tốt hơn. Bản cập nhật còn bao gồm một số tính năng VPN và Bluetooth mới cho người dùng doanh nghiệp, cũng như hỗ trợ một số vỏ ngoài như vỏ "Dot View" của HTC, màn hình phablet lớn hơn như 1280x800, 540x960 qHD và 1280x768 và bỏ tính năng Google Tìm kiếm một số thị trường.